Wrocławiem rządzi partia dyrektorów, choć nikt na nią nie głosował

Wrocławiem rządzi partia dyrektorów, choć nikt na nią nie głosował

We Wrocławiu miała być nowa jakość – miasto obywatelskie, otwarte, racjonalne w wydatkach. W kampanii obiecywano transparentny budżet i rozwagę przy zarządzaniu wspólnymi pieniędzmi. Rzeczywistość okazała się jednak zupełnie inna. Zamiast miasta mieszkańców powstało miasto dyrektorów. A precyzyjniej – partia dyrektorów, która rozrasta się szybciej niż jakakolwiek formacja polityczna i kosztuje więcej niż niejedna inwestycja infrastrukturalna.

Ta nowa partia nie startowała w wyborach, nie musiała się tłumaczyć z programów i obietnic. Po prostu zaczęła rosnąć w cieniu urzędniczych struktur. Jej symbolem nie są plakaty, hasła czy konwencje, lecz nowe biura, gabinety, sekretariaty i – przede wszystkim – coraz wyższe przelewy na dyrektorskie konta.

Nasz prezydent jest z zawodu dyrektorem

- Dziś pozostaje mi ich [wrocławian – przyp. red.] przeprosić za moją naiwność i wiarę w to, że wyzwaniu bycia prezydentem takiego miasta jak Wrocław może podołać człowiek z doświadczeniem dyrektora w urzędzie miasta – mówił o Jacku Sutryku Tadeusz Grabarek w wywiadzie dla Gazety  Wyborczej.

Dzisiejszy stronnik prezydenta Wrocławia trafił w sedno. Prezydentem jest człowiek, który mentalnie pozostał rzecznikiem najwyższej urzędowej kasty: partii dyrektorów. I gdziekolwiek by się nie znalazł – na kolegium prezydenta, na posiedzeniu rady miejskiej, w swoich komentarzach na Facebooku czy w działaniach jako prezesa Związku Miast Polskich – pozostaje mentalnie urzędnikiem średniego szczebla.

Kilka liczb wystarczy, by zrozumieć skalę zjawiska. Jeszcze kilka lat temu Wrocław miał 103 dyrektorów w urzędzie. We wrześniu ubiegłego roku – 125. Pensje? Średnio 18 tysięcy złotych miesięcznie. To oznacza, że utrzymanie tylko tego szczebla zarządzania kosztuje wrocławian ponad 32 miliony złotych do końca 2029 roku. 

Wzrost dotyczy nie tylko liczby stanowisk, ale i wynagrodzeń. Jeszcze w 2018 roku średnia pensja dyrektora departamentu wynosiła około 14,5 tysiąca złotych. We wrześniu ubiegłego roku wynosiła blisko 18,1 tysiąca. Podwyżka o kilka tysięcy miesięcznie przy łącznej liczbie etatów daje milionowe koszty w skali roku. Przeczytaj więcej o wynagrodzeniach w urzędzie.

A przecież to dopiero czubek góry lodowej. Bo każdy nowy departament to nie tylko dyrektor, ale także zastępca, sekretariat, kierownicy wydziałów, a wraz z nimi nowe komputery, meble, oprogramowanie, a często także dodatkowe powierzchnie biurowe.

Partia dyrektorów: to nie są tanie rzeczy

Dokumenty ujawniają szczegółowe kwoty. Najem pomieszczeń przy pl. Solnym 20 – prawie 400 tys. zł rocznie. Do tego media i sprzątanie – kolejne 90 tys. zł. Zakup nowych mebli? 97,5 tys. zł. A komputery i oprogramowanie? Od pół miliona w 2024 r. do ponad 1,5 miliona zł rocznie w kolejnych latach.

Takie liczby wyglądają jak budżet nowego programu stypendialnego dla najzdolniejszych uczniów. Tymczasem w rzeczywistości to koszty administracji. Administracji, która miała być racjonalizowana, a nie rozbudowywana.

Co ciekawe, w przypadku Departamentu Obsługi i Administracji oraz Departamentu Finansów Publicznych dyrektorów… w ogóle nie ma. Sekretarz i skarbnik miasta kierują tymi jednostkami sami. I nie tylko radzą sobie dobrze, ale też wprowadzają innowacje – np. wykorzystanie sztucznej inteligencji przy decyzjach administracyjnych. Dowód, że dyrektor to nie zawsze konieczność, a często po prostu dodatkowy koszt. Koszt, który ponosimy na skutek politycznego zaangażowania urzędników na szczeblu dyrektora departamentu.

Dobre wynagrodzenie jest dla partii dyrektorów. Dla Pana, panie Areczku, cztery koła na rękę.

Najbardziej uderzające są dysproporcje. Podczas gdy dyrektor departamentu zarabiał rok temu średnio 18 tys. zł, specjalista – ok. 6 tys., a referent – nieco ponad 5 tys. zł. To niecałe 4 000 zł „na rękę”.

Efekt? Wrocław boryka się z brakami kadrowymi tam, gdzie potrzebni są ludzie pierwszej linii – straż miejska nie jest w stanie obsadzić wakatów, w jednostkach socjalnych brakuje pracowników, a doświadczonych specjalistów trudno zatrzymać w urzędzie. Oni nie mają partii, która ich chroni. Mają za to codzienny kontakt z mieszkańcami i niskie pensje, które nie zachęcają do pozostania.

Dla kogo rządzi partia dyrektorów?

Do tego wszystkiego dochodzi jeszcze wymiar obyczajowo-polityczny. Lokale na biura zostały wynajęte od przedsiębiorcy blisko związanego z prezydentem miasta. Wrocław obiegły informacje o wspólnych prywatnych uroczystościach, w których uczestniczyli zarówno biznesmeni, jak i ludzie z ratusza.

Wspomniany przedsiębiorca jest seryjnym szczęściarzem – uzyskuje zgody na rozbiórkę zabytków, kupuje od miasta działkę w ścisłym historycznym centrum bez obowiązku rozpoczęcia inwestycji, a plany miejscowe są sporządzane w taki sposób, by nie tylko nie krępowały jego działań, na niektórych po prostu zarabia krocie.

Nie trzeba być przesadnym cynikiem, żeby zadać pytanie: czy naprawdę chodzi tu o interes mieszkańców Wrocławia? Komu służy partia dyrektorów? I co ją do tej służby przekonało?

Kolejna interpelacja: gra o spółki miejskie

Jednak partia dyrektorów nie działa sama, korzysta ze wsparcia silnego sojusznika: partii prezesów. We wrześniu 2025 roku skierowano do prezydenta Sutryka kolejną interpelację – tym razem jeszcze szerszą. Radnego nie interesują już tylko departamenty, ale także o spółki z udziałem gminy Wrocław. Pytania dotyczą m.in. wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych, liczby etatów, nagród i dodatków, a także kosztów prokurentów.

To ważny sygnał: problem nie kończy się na urzędzie. Rozbudowana administracja miejska przenika do spółek komunalnych, które z definicji powinny służyć mieszkańcom – dostarczać wodę, komunikację, mieszkania. Zamiast tego często stają się miejscem dla kolejnych stołków.

Smaczku nadaje fakt, że funkcje prezesów i wiceprezesów miejskich spółek w procedurze, która obraża inteligencję mieszkańców, powierza się politycznym sojusznikom i stronnikom prezydenta. Prym wiodą tu radni sejmiku województwa. Oni również mają szczęście, zapewne nie związane z faktem, że Urząd Marszałkowski z kolei zatrudnia licznych radnych Rady Miejskiej Wrocławia (1. 2. 3. 4. 5.) . Przecież te sprawy z pewnością nie mają ze sobą nic wspólnego, prawda?

Dlaczego to ważne?

Można wzruszyć ramionami: „tak było zawsze, polityka ma swoje koszty”. Ale skala obecnych wydatków sprawia, że nie jest to już tylko kwestia politycznego smaku. To kwestia finansów miasta, które stają się coraz bardziej napięte.

W samym 2024 roku na wynagrodzenia poszło 330 milionów złotych. W sytuacji, gdy miasto potrzebuje inwestycji w transport, edukację czy politykę mieszkaniową, pytanie o priorytety staje się palące.

Piramida władzy zamiast miasta obywateli

Model, który wykształcił się we wrocławskim magistracie, przypomina piramidę: prezydent, wiceprezydenci, a poniżej warstwa dyrektorów departamentów, dyrektorów biur, dyrektorów wydziałów i ich zastępców. Każdy szczebel kosztuje. Każdy generuje nowe potrzeby. Nikt nawet nie analizuje czy oszczędności wynikające ze spłaszczenia struktury nie sprawią, że zwykli pracownicy będą mogli być bardziej docenieni oraz lepiej wynagrodzeni.

Efekt? Wrocław jest coraz bardziej zarządzany przez samą administrację. To ona staje się głównym beneficjentem budżetu, a jej utrzymanie – celem samym w sobie. A przecież powinna być tylko narzędziem do osiągania celu. To patologia i wynaturzenie, które możliwe jest tylko ze względu na fakt, że pieczę nad całą tą rzeszą znakomicie wynagradzanych urzędowych arystokratów sprawuje ich niedawny korporacyjny kolega. Dyrektor Jacek Sutryk szkodzi prezydentowi Jackowi Sutrykowi a wtóruje mu jego pierwsza zastępczyni, która na znakomicie płatnych dyrektorskich stanowiskach w rozmaitych urzędach spędziła większość zawodowego życia.

Partia dyrektorów jako styl władzy

„Partia dyrektorów” to nie tylko liczby. To także styl. Styl polegający na tym, że zamiast ograniczać wydatki, mnoży się stanowiska. Zamiast stawiać na fachowców w terenie, stawia się na kolejne szczeble zarządzania. Zamiast przejrzystości – mnoży się gabinety i sekretariaty.

Ten styl jest kosztowny. Jest też politycznie ryzykowny – bo mieszkańcy coraz bardziej widzą, że coś w tej układance się nie zgadza. Czara goryczy przelewa się raz po raz, na przykład gdy dyrektor Bujak w trakcie sesji Rady Miejskiej mówił o mieszkańcach, którzy przyszli zabrać głos „pajace”.

Zakończenie: kto zapłaci rachunek?

Partia dyrektorów nie potrzebuje wyborów, kampanii ani programów. Jej programem są kolejne etaty, jej kampanią – nowe gabinety, a jej wyborcami – sami zainteresowani. Problem w tym, że rachunek za to płacą wrocławianie.

Każdy nowy departament to mniej środków na transport, mniej na mieszkania komunalne, mniej na wsparcie socjalne. Każda kolejna podwyżka dla dyrektora to gorsze warunki pracy dla specjalistów, którzy przecież są solą urzędu i stanowią o jego jakości.

Wrocław miał być miastem obywateli. Dziś coraz bardziej wygląda na miasto dyrektorów. A pytanie, które pozostaje, brzmi: jak długo mieszkańcy będą gotowi finansować tę wynaturzoną, lokalną partię? I kiedy powiedzą: dość.

Uważasz, że tekst jest wartościowy? Wspieraj nas na zrzutka.pl

przez admin

W Zabrzu przegrała Platforma. Wygrała normalność.

W Zabrzu przegrała Platforma. Wygrała normalność.

W wyborach uzupełniających na prezydenta Zabrza przegrała Platforma Obywatelska. Jednak nie wygrał PiS. Wygrała normalność. Spełnił się nocny koszmar ratuszowych macherów w całej Polsce: podważono monopol partii rządzącej na samodzielne wskazywanie prezydentów dużych i średnich miast. Wybory przestały być tylko formalnością.

Kamil Żbikowski, lider ruchu Lepsze Zabrze pokonał w drugiej turze Ewę Weber, pełniącą obowiązki komisarza miasta i popieraną przez Koalicję Obywatelską (KO), różnicą zaledwie 106 głosów. Żbikowski zdobył 50,17% głosów (16 031), podczas gdy Weber otrzymała 49,83% (15 925). To zwycięstwo nie tylko zmienia oblicze władzy w 155-tysięcznym mieście na Śląsku, ale także sygnalizuje szersze trendy w polskiej polityce lokalnej.

Żbikowski skutecznie przeciw układom

Lepsze Zabrze to ruch, który konsekwentnie, od 10 lat przeciwstawia się feudalizacji samorządu, reprezentowanej przez urzędującą do ubiegłego roku prezydent oraz Platformę Obywatelską, która przejęła od niej pałeczkę.

Żbikowski to znany i szanowany działacz obywatelski, który wcześniej już dwukrotnie ubiegał się o funkcję prezydenta miasta. W ubiegłym roku był o krok od wzbudzenia sensacji - tylko 154 głosów zabrakło mu, by wejść do II tury z kandydatką KO. Ostatecznie jednak wybory rozstrzygnęły się między urzędującą od wielu kadencji Mańką-Szulik i Agnieszką Rupniewską z KO. Mieszkańcy wybrali zmianę, ale szybko przekonali się, że nie o takie zmiany w mieście im chodziło.

Rządy Rupniewskiej szybko stały się kontrowersyjne. Zamiast budować szeroką koalicję z ruchami obywatelskimi, prezydentka skupiła się na politycznym kupowaniu radnych, by osłabić potencjalną konkurencję ze Żbikowskim na czele. Rupniewska odziedziczyła po poprzedniczce duże zadłużenie, jednak zamiast skupić się na zwiększeniu dochodów - rozpoczęła kadencję od cięcia wydatków i podnoszenia opłat lokalnych. Nieudolność w komunikacji z mieszkańcami i impas w procesie prywatyzacji Górnika Zabrze przypieczętowały jej los - powstał obywatelski komitet referendalny "Reset", który zebrał ponad 14 tysięcy podpisów i doprowadził do referendum odwoławczego.

Referendum odwoławcze z 11 maja tego roku było ewenementem na skalę kraju. Mieszkańcy głosowali nad odwołaniem zarówno prezydentki, jak i rady miasta. Frekwencja wyniosła 25,22%, co przekroczyło wymagany próg (3/5 głosujących z 2024 roku dla prezydentki – 25 919 osób). Za odwołaniem Rupniewskiej opowiedziało się 27 161 osób (91%), przeciw – zaledwie 2 046. Rada miasta ocalała o włos – brakowało 112 głosów do progu frekwencyjnego (29 604 wymagane, oddano 29 492).

Ostatecznie w niedzielę 24 sierpnia los dla Żbikowskiego się odwrócił. Rok temu 154 głosy zdecydowały, że nie wszedł do drugiej tury. W tym roku 106 głosów dało mu zwycięstwo nad Platformą Obywatelską.

Obywatelski lek na straszenie PiSem. Albo Platformą.

Żbikowski odzyskał dla obywateli więcej niż Zabrze. Schował swoje poglądy polityczne do kieszeni: w myśl w Zabrzu nie ma lewicowych i prawicowych torów tramwajowych. Są lewe i prawe. To dlatego był tak niebezpieczny dla nominowanej przez Donalda Tuska na funkcję komisarza Ewy Weber. Platforma Obywatelska żywi się konfliktem i nienawiścią skierowaną przeciw Prawu i Sprawiedliwości. Nadal jednak nie dostrzega, że to paliwo nie jest już nawet w ułamku tak nośne jak jeszcze przed dwoma laty.

Przekonała się o tym Ewa Weber, nominantka Tuska, która  nie wytrzymała i w debacie przedwyborczej sięgnęła po broń ostateczną: wypaliła do Żbikowskiego, że jego zastępcą na pewno będzie ktoś z partii Jarosława Kaczyńskiego. Pretekstem do tego miało być poparcie, którego kandydatowi Lepszego Zabrza udzielił Borys Borówka, kandydat PiS na prezydenta.

Ku wielkiemu zaskoczeniu platformerskich elit ten straszak nie zadziałał. Stało się tak dlatego, że zmęczenie rządową ekipą Tuska oraz jałowym sporem toczonym przez główne partie polityczne dało o sobie wyraz. To żółta kartka dla obozu władzy, ale jaskółka nadziei dla wszystkich, którzy pozwalają sobie na niepopularny luksus myślenia niezależnego od świętej POPiSowej wojny.

Otóż nie tylko można przełamać monopol wyborczy największych partii. Nie tylko próby etykietowania szyldem konkurencji nie działają. Można również przeprowadzić proces odspawania złej władzy od stołka na własnych warunkach, wykuwając własnymi rękami drogę do zmiany w drodze referendum. Platforma straciła monopol na wygrywanie w dużych i średnich miastach. Na wielu polityków w urzędach miast i gmin padł blady strach.

Na Zabrze patrzyła cała Polska

Jedna z piosenek w kampanii mówiła: "Idziemy Zabrzanie, czas na derby Śląska/ Żbikowski kontra Weber, patrzy cała Polska". I cała Polska niezależnych ruchów samorządowych uważnie obserwowała ten bój. Nieprzypadkowo to Zabrze stało się w czerwcu centrum niezależnego myślenia o polityce lokalnej podczas konferencji "Odzyskajmy nasze miasta". Uczestnicy z całej Polski podpisali Manifest Zabrzański, w którym domagają się wyższych standardów oraz lepszego umocowania samorządności w społeczeństwie.

Zmiana w Zabrzu jest jak powiew świeżego powietrza: możliwe jest przeprowadzenie całego procesu z sukcesem. Społecznicy widzą, że ich praca nad odwołaniem złej władzy nie musi być skonsumowana przez kolejnego partyjnego nominanta. Żbikowski musi jeszcze tylko wykazać się polityczną zręcznością i umiejętnością budowania sojuszy, by swoją wizję miasta zrealizować w niejednorodnej Radzie Miejskiej Zabrza. To dla niego poważny egzamin, ale przed podobnym stoją jego koledzy i koleżanki z innych miast.

Przed nami fala lokalnych referendów?

Świadomość mieszkańców miast i ich sprzeciw wobec feudalnego traktowania instytucji samorządowych rośnie. Dali temu wyraz w konsultacjach społecznych ustawy PSL-u o dziedziczności władzy samorządowej – likwidacji dwukadencyjnego limitu sprawowania funkcji wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Łącznie w konsultacjach wzięło udział 2779 osób, z czego aż 78,6% było przeciwko zniesieniu dwukadencyjności. To poważny sygnał nieposłuszeństwa obywateli względem udzielnych samorządowych książąt.

W coraz głębszy kryzys popada również rządząca Polską koalicja. Nieudana próba podważenia wyniku wyborów prezydenckich, kosztowne spory między organami władzy wykonawczej i poważne problemy w służbie zdrowia to kolejne koraliki żalu nanizane na naszyjnik obciążający rząd jako całość i Donalda Tuska jako jego personifikację. Ta sytuacja podkopuje samorządową pozycję partii politycznych. A te i tak od dłuższego czasu wskazywane są – nie bez podstaw faktycznych – jako źródło samorządowych patologii, kolesiostwa, selekcji negatywnej i tworzenia wielopiętrowych układów z biznesem.

W Zabrzu wygrała „Koalicja Anty-KO” i to jest najgorsza dziś informacja dla rządzących, ale przede wszystkim dla prezydentów miast z KO. Do momentu jak PiS nie wróci do władzy prezydenci miast z KO będą „zwierzyną łowną” Dokładnie jak pisaliśmy rok temu z @michal_kolanko

— Łukasz Pawłowski (@LukasPawlowski) August 24, 2025

Łukasz Pawłowski postawił tezę, że samorządowcy wspierani przez KO mogą stać się pierwszą, bo odwoływalną ofiarą tego kryzysu obozu władzy Donalda Tuska. W jego opinii staną się wręcz „zwierzyną łowną”. Procesy ogólnopolskie są oczywiście bardzo ważne, jednak nie wolno ich oderwać od lokalnych kontekstów. Prezydenci Częstochowy, Łodzi, Krakowa czy Wrocławia ciężko bowiem pracują na to, by ich powaga i zdolność do sprawowania funkcji mogła być skutecznie podważana.

Wiele wskazuje na to, że jesienią tego roku tworzy się w Polsce po raz pierwszy od wielu lat podatny grunt na nową wiosnę samorządowych wspólnot obywatelskich. Ta energia, której istnienie jest już obiektywnym faktem, może zostać skanalizowana by dokonać niezbędnych zmian albo sprzeniewierzona. Czy znajdzie swoje ujście w inicjatywach referendalnych? A czym innym jest referendum niż wyrazem obywatelskiego sprzeciwu?

Egzamin dojrzałości dla ruchów obywatelskich

Ruchy obywatelskie zdają dziś bowiem w Polsce egzamin dojrzałości. Większość z nich funkcjonuje na rynku 10 i więcej lat. To dość czasu, by zbudować struktury, wizję zmian i ideę łączącą mieszkańców. Chwila słabości władzy największych partii nie będzie trwała wiecznie. Liderzy ruchów obywatelskich muszą dziś wsłuchać się w słowa samego Donalda Tuska, który mówił, że władzę bierze się sobie samemu. Oczekiwanie, aż ktoś tę władzę im wręczy to naiwność i proszenie się o partyjne kłopoty dla własnego miasta.

Jak poradzą sobie z tym egzaminem obywatele? Pokażą najbliższe miesiące.

Autor tekstu: Piotr Uhle

przez admin