Wrocław staje przed wyzwaniem związanym z inwestycjami deweloperskimi realizowanymi w ramach specustawy mieszkaniowej, tzw. Lex Developer. Radny Piotr Uhle z Klubu Naprawmy Przyszłość alarmuje, że mechanizm ten prowadzi do niekontrolowanej zabudowy, spekulacji gruntami i ogromnych zysków dla deweloperów kosztem mieszkańców. Jakie konsekwencje niesie intensywna zabudowa i co mogą zrobić wrocławianie, by chronić swoje miasto?

Problem niekontrolowanych inwestycji

Wrocław staje się areną dynamicznych zmian urbanistycznych, które budzą coraz większe obawy mieszkańców. Kluczowym problemem są inwestycje realizowane w ramach specustawy mieszkaniowej, zwanej Lex Developer. Mechanizm ten umożliwia deweloperom omijanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, co prowadzi do powstawania nowych osiedli na terenach nieprzeznaczonych pierwotnie pod budownictwo mieszkaniowe. Radny Piotr Uhle z Klubu Naprawmy Przyszłość, w rozmowie z telewizją ECHO24, podkreśla powagę sytuacji: „Mieliśmy w zeszłym tygodniu poważną debatę na temat tego, w jaki sposób patodeweloperzy okradają mieszkańców z ich wartości dodanej, wypracowanej przez lata”. Grupa SOS Wrocław, aktywnie działająca na Facebooku, organizuje akcję na czterech osiedlach w weekend 5-6 lipca 2025 roku, aby zaprotestować przeciwko „chciwości patodeweloperów i ich niekontrolowanych inwestycji”. Uhle popiera tę inicjatywę, wskazując na potrzebę solidarności mieszkańców w walce o sprawiedliwe zagospodarowanie przestrzeni miejskiej. W tle pojawiają się pytania o transparentność procesów decyzyjnych oraz rzeczywiste korzyści dla lokalnej społeczności.

Mechanizm Lex Developer: Zyski kosztem mieszkańców

Lex Developer, czyli specustawa mieszkaniowa, pozwala na realizację inwestycji mieszkaniowych z pominięciem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz zapisów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jak wyjaśnia radny Uhle: „Lex Developer pozwala realizować inwestycje z pominięciem, w uproszczeniu, planu miejscowego zapisów studium, na przykład na terenach przeznaczonych na przemysł, albo na usługi, albo na terenach wojskowych, kolejowych, etc. Można wtedy budować mieszkania, mieszkania są oczywiście dużo bardziej zyskowne”. Taka zmiana przeznaczenia gruntów prowadzi do ogromnego wzrostu ich wartości. Według radnego, działka warta 10 milionów złotych po przekształceniu może osiągnąć wartość nawet 110-120 milionów złotych. „Przekształcenie tych działek sprawia, że zyskują bardzo na wartości. Działka warta 10 mln zł po przekształceniu może być warta 110-120” – mówi Uhle. We Wrocławiu złożono ponad 20 wniosków w trybie Lex Developer, które mogą przynieść deweloperom zyski rzędu 3-4 miliardów złotych. Radny podkreśla, że tak ogromne pieniądze są generowane „jedną decyzją administracyjną”, co budzi poważne pytania o sprawiedliwość podziału tych zysków.

Zagrożone tereny: Gdzie powstają nowe osiedla?

Inwestycje w trybie Lex Developer koncentrują się głównie w południowej, zachodniej i północnej części Wrocławia. Radny Uhle wymienia kluczowe lokalizacje, które budzą szczególne obawy: „Najpoważniejszy wniosek jest przygotowywany i cały czas lobowany przez różnych polityków, urzędników, biznesmenów na terenie Sołtysowic, teren dawnej cukrowni i obozu pracy. Tam pierwotnie było przewidzianych ponad 6 tysięcy mieszkań”. Inne problematyczne obszary to teren FAT-u, gdzie planowana jest zabudowa o powierzchni 80 tysięcy metrów mieszkań, Maślice przy ulicy Północnej, okolice Grobli Kozanowskiej, tereny między Żernicką a Rogowską, przy Strzegomskiej oraz na Różance przy ul. Wywrotnej, gdzie, jak mówi Uhle, „ktoś chce nam postawić Środę Śląską”.Te lokalizacje, często o znaczeniu historycznym lub przemysłowym, są przekształcane w intensywnie zabudowane osiedla mieszkaniowe. Szczególnie niepokojący jest fakt, że decyzje o takich inwestycjach podejmowane są w sposób nieprzejrzysty, a mieszkańcy często dowiadują się o nich na bardzo późnym etapie.

Brak transparentności: Tajemnicze „targi” w urzędzie

Proces decyzyjny związany z inwestycjami w trybie Lex Developer budzi poważne wątpliwości. Radny Uhle wskazuje na brak przejrzystości: „Trwają w tym momencie targi, kto, co dostanie. Organizowane są dziwne spotkania, organizowane są dziwne rodzaje ruchy, które sprawiają, że sprawa jest tylko mniej transparentna”. Mieszkańcy otrzymują jedynie szczątkowe informacje, a niektóre działania, takie jak roznoszenie ulotek deweloperów przez radnych, budzą podejrzenia o brak bezstronności. Uhle zauważa: „Niektórzy radni chodząc ulotkami dewelopera budując poparcie w radach osiedli”.Brak publicznego rejestru wniosków w trybie Lex Developer dodatkowo utrudnia mieszkańcom dostęp do informacji. „Nie ma żadnego rejestru z informacją, kto wystąpił na przykład o decyzje środowiskowe dla tych inwestycji” – podkreśla radny. Grupa SOS Wrocław już w lutym apelowała o utworzenie takiego rejestru, ostrzegając przed „tsunami Lex Developer”. Bez transparentności proces inwestycyjny staje się polem do spekulacji i potencjalnych nadużyć.

Konsekwencje intensywnej zabudowy: Miasto na skraju chaosu

Intensywna zabudowa planowana w ramach Lex Developer może mieć katastrofalne skutki dla infrastruktury miejskiej. Radny Uhle porównuje ją do zabudowy znanej z państw południowoamerykańskich lub wschodnioazjatyckich, wskazując na potencjalne problemy: „Najbardziej uderza mnie szczerze mówiąc chciwość, ze względu na to, że na niektórych z tych inwestycji wskazuje się intensywność zabudowy taką, którą znamy albo z takich państw południowo-amerykańskich. Na przykład z intensywną się zabudowy, podobną jak Medellín”. Wśród kluczowych zagrożeń wymienia przeciążenie układu komunikacyjnego, brak miejsc parkingowych oraz niewystarczającą infrastrukturę szkolną i usługową. „Wyobraźmy sobie, że cały ruch z tego nowego osiedla na Sołtysowicach miałby przez ulicę Poprzeczną wjeżdżać do Okrzei. Przecież to jest cały północny wschód Wrocławia wyłączony tak naprawdę z ruchu, bo nie będzie się dało tam tędy przejechać” – ostrzega radny. Problemy komunikacyjne są już widoczne w takich miejscach jak ulica Grabiszyńska czy okolice FAT-u, gdzie ruch na obwodnicy śródmiejskiej jest daleki od płynnego.

Propozycja rozwiązania: Sprawiedliwy podział zysków

Radny Uhle proponuje konkretne rozwiązanie, które mogłoby złagodzić negatywne skutki Lex Developer. Jego zdaniem, 50% wzrostu wartości nieruchomości w wyniku zmiany przeznaczenia gruntu powinno być przeznaczane na zadania publiczne. „50% wzrostu wartości nieruchomości idzie na zadania publiczne. (…) Na przykład na przebudowę układu komunikacyjnego w okolicy, na rozbudowy szkoły, na poprawę infrastruktury zielonej. Być może warto byłoby pomyśleć o rozbudowywaniu potencjałów w kontekście mieszkań komunalnych” – mówi Uhle.Obecne podejście miasta, które negocjuje umowy dające mieszkańcom maksymalnie kilkanaście procent wzrostu wartości nieruchomości, radny uważa za niewystarczające. „Do tej pory prezydent negocjował umowy, także zamiast tych 50%, uzyskiwaliśmy maksymalnie kilkanaście procent wzrostu wartości nieruchomości” – krytykuje. Za 3-4 miliardy złotych, które mogłyby wpłynąć do budżetu miasta, można by rozwiązać wiele problemów, takich jak budowa nowych szkół, tunelu kolejowego czy poprawa infrastruktury zielonej.

Rola mieszkańców: Solidarność osiedlowa i referendum

Mieszkańcy Wrocławia mają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości swojego miasta. Grupa SOS Wrocław planuje akcję protestacyjną na czterech osiedlach w weekend 5-6 lipca 2025 roku, aby zwrócić uwagę na problem niekontrolowanych inwestycji. Radny Uhle zachęca do większej aktywności społecznej: „Mieszkańcy mogą po prostu zacząć marnować jeszcze więcej życia w korkach”. Podkreśla, że ostateczna decyzja należy do Rady Miejskiej i prezydenta, ale presja społeczna może wpłynąć na bardziej sprawiedliwe rozstrzygnięcia.W rozmowie pojawiła się także kwestia potencjalnego referendum w sprawie odwołania władz miasta. Uhle pozostaje ostrożny, ale nie wyklucza takiej możliwości: „Pożyjemy, zobaczymy. Na dzisiaj wydaje mi się, że byłoby to błędem, ale rzeczywiście coś w polityce ma to do siebie, że jest dynamiczna i zmienna”. Wskazuje na „głęboki stan dekadencji” w urzędzie miasta i sugeruje, że obecna władza spieszy się z „dopinaniem” spraw istotnych dla różnych grup interesów przed końcem kadencji.

Czas na działanie

Problem inwestycji w trybie Lex Developer to jedno z największych wyzwań stojących przed Wrocławiem. Brak transparentności, intensywna zabudowa i niewystarczające korzyści dla mieszkańców budzą uzasadnione obawy. Radny Piotr Uhle apeluje o wprowadzenie sprawiedliwych zasad, takich jak przeznaczanie 50% wzrostu wartości gruntów na cele publiczne, oraz o większą przejrzystość procesu inwestycyjnego. „Za 3-4 miliardy złotych można bardzo wiele problemów rozwiązać” – podkreśla.Grupa SOS Wrocław, wspierana przez radnego, wzywa mieszkańców do działania. Akcja planowana na 5-6 lipca 2025 roku to dopiero początek walki o miasto przyjazne dla jego mieszkańców, a nie dla spekulacji deweloperskich. Czy wrocławianie zdołają wpłynąć na decyzje władz i ochronić swoje osiedla przed chaosem urbanistycznym? Klucz do zmiany leży w ich rękach.